Dromen over Frankrijk

Lessen uit de Cevennen

Dat we ons op een scharnierpunt in de geschiedenis bevinden, zoals Geert Mak dat zo mooi verwoordt in zijn boek In Europa, realiseerde ik me pas echt toen ik keek naar de nationale dodenherdenking op een lege Dam.

Slechts koning Willem-Alexander, koningin Maxima en enkele prominenten stonden daar als eenzame soldaten op wacht in een verlaten stad. Niet veel later, na de 2 minuten stilte, richtte koning Willem-Alexander zich tot een leeg plein en miljoenen kijkers thuis, een toespraak die recht uit zijn hart kwam. Dit, zeiden we na afloop tegen elkaar, was een historisch moment.

Het zwijgende midden
De Dodenherdenking leek meer dan ooit te leven in en op de (social) media. Natuurlijk is onze situatie niet te vergelijken met mensen die in de tweede wereldoorlog leefden maar misschien begrijpen we het iets beter. Hoe door een opeenstapeling van gebeurtenissen de wereld er ineens anders uitziet. Hoe je moet dealen met een nieuwe werkelijkheid, je leven aanpast omwille van een onzichtbaar gevaar, zekerheden die kwijtraken en vooral de onzekerheid over waar het naar toe gaat. Naar welke kant de loop der tijd zich, op dit scharnierpunt, zal buigen. Wordt de situatie snel beter, of juist slechter. Of blijven we nog lang in deze surrealistische coronazee ronddobberen.

Misschien begrijp ik het grijze, zwijgende midden in de oorlogstijd ook beter. De meeste mensen waren geen slechteriken maar ook geen helden. De meeste mensen probeerden slechts zo goed mogelijk zichzelf en hun familie de crisistijd door te loodsen. Genoeg aan zichzelf en hun gemeenschap hadden ze misschien weinig aandacht voor het grote geheel. Kan ik het ze kwalijk nemen? Doe ik niet precies zo.
Daar denk ik veel over na, over de woorden van Edmund Burke: ”Er is maar één ding nodig om het kwade te laten zegevieren: goedwillende mensen die niets doen.” Alsook het Bijbelboek Romeinen 12 vers 21: ”overwin het kwaad door het goede te doen.”

Schuilen in de Cevennen
Wanneer wij dromen over Frankrijk, komt specifiek de Cevennen in beeld. Een gebied dat diepe indruk op ons maakte. Door de ruige schoonheid van het landschap maar ook door de geschiedenis. Hier kwamen de hugenoten in opstand toen eind 1600 in Frankrijk een meedogenloze geloofsvervolging tegen hen uitbrak. Enkele eeuwen later vingen hun nazaten, met gevaar voor eigen leven, in de uitgestrekte Cevennen joodse vluchtelingen op. In het dorp Le Chambon-sur-Lignon zaten tijdens de oorlog zelfs 5.000! joodse kinderen ondergedoken.

En toen, ruim een halve eeuw verder, kocht Gijsbert voor mij op de zonovergoten markt van Florac een houten hugenotenkruis.
Want wanneer je de stamboom van mijn vader volgt, tref je op een zeker moment een bootje aan op zee met daarin hugenoten die de oversteek wagen van Frankrijk naar Nederland. In Zeeland gaan ze aan wal. Bootvluchtelingen. Immigranten.

Sinds 1911 wordt in de Cevennen jaarlijks de vervolging tegen en opstand van de hugenoten herdacht. Ondanks dat het al zo lang geleden is en ooggetuigen allang niet meer bestaan. Zou dat hebben meegespeeld, toen mensen in nood bij de bewoners van dit berggebied aanklopten? Dat zij, die hun eigen geschiedenis kenden en de zwarte bladzijden daaruit herdachten, hun deuren openden voor duizenden vluchtelingen?

Ik zal onze kinderen blijven vertellen over onze geschiedenis. Ook al krijgen zij de (familie)verhalen over de tweede wereldoorlog uit de tweede hand. In de hoop dat ze kiezen voor het goede wanneer het er op aan komt.

Ondertussen dromen we verder. Over het opknappen van een berghut in de Cevennen bijvoorbeeld, of een oude hugenotenkerk. En daar een mooie plek maken, zelfvoorzienend, duurzaam gebouwd en vooral gastvrij.

Vrijheid is ook: mogen en kunnen wonen op de manier die bij je past.


.

Share and Enjoy !

0Shares
0 0